Bornholm, niewielka duńska wyspa położona na Morzu Bałtyckim, od dawna przyciąga turystów z różnych zakątków świata, a szczególnie z Polski. Jej niepowtarzalny urok, malownicze krajobrazy i bogata historia sprawiają, że wyspa stała się popularnym celem podróży, zwłaszcza w miesiącach letnich. Mimo że lipiec i sierpień to szczyt sezonu turystycznego, coraz więcej osób odkrywa, że Bornholm ma wiele do zaoferowania również poza głównym sezonem. Jesień i zima przynoszą na wyspę spokój, a jej nieco melancholijny urok przyciąga tych, którzy szukają wytchnienia od zgiełku codziennego życia.
Słoneczna wyspa z marmurem i okrągłymi kościołami
Bornholm zyskał przydomek „słonecznej wyspy” nie bez powodu. Wyspa ta cieszy się największą liczbą słonecznych dni w całej Danii, co czyni ją idealnym miejscem na wakacje. Jej klimat, mimo położenia na północy Europy, jest stosunkowo łagodny, a promienie słońca towarzyszą mieszkańcom i turystom przez większość roku. To właśnie tu można znaleźć jedne z najpiękniejszych plaż w regionie, a także unikalne formacje skalne, które dodają wyspie niezwykłego charakteru.
Bornholm to również miejsce wyjątkowe pod względem geologicznym. Jest jednym z nielicznych miejsc w Europie, gdzie można znaleźć naturalnie występujący marmur, nazywany „marmurem bornholmskim”. Ten surowiec, wydobywany na wyspie, od wieków był wykorzystywany w budownictwie i sztuce, a jego unikalna struktura i barwa stanowią nie lada atrakcję dla geologów i turystów.
Oprócz naturalnych bogactw, Bornholm może poszczycić się także unikalnym dziedzictwem architektonicznym. Okrągłe kościoły, które można tu zobaczyć, są prawdziwymi perełkami architektury. Wybudowane w średniowieczu, pełniły podwójną rolę – były zarówno miejscem kultu religijnego, jak i twierdzami obronnymi. Grube mury i okrągły kształt tych budowli miały na celu zabezpieczenie mieszkańców przed najazdami piratów i innych najeźdźców. Dziś te kościoły stanowią świadectwo bogatej historii wyspy i są jednym z najważniejszych punktów na turystycznej mapie Bornholmu.
Jesienne wycieczki rowerowe
Jesień to wyjątkowy czas na Bornholmie, a jednym z najlepszych sposobów na odkrycie uroków wyspy jest wycieczka rowerowa. Bornholm, znany z doskonale rozwiniętej sieci tras rowerowych, oferuje ponad 230 kilometrów szlaków, które prowadzą przez najpiękniejsze zakątki wyspy. W szczycie sezonu letniego trasy te mogą być zatłoczone, jednak jesienią, gdy liczba turystów maleje, stają się one niemal puste, co pozwala na spokojne i relaksujące podróże na dwóch kółkach.
Jazda rowerem po Bornholmie to nie tylko okazja do aktywnego spędzania czasu, ale także możliwość odkrycia urokliwych wiosek, malowniczych krajobrazów i dzikiej przyrody. Wyspa jest znana z różnorodności krajobrazów – od piaszczystych plaż na południu, po skaliste wybrzeża na północy. Przemierzając te trasy, można podziwiać wspaniałe widoki, spotkać dzikie zwierzęta i odkryć miejsca, do których nie dotrze się samochodem.
Dla miłośników przyrody Bornholm jesienią to prawdziwy raj. Oprócz pięknych krajobrazów, wyspa oferuje również obfite zbiory grzybów. Co ciekawe, lokalni mieszkańcy nie wykazują dużego zainteresowania grzybobraniem, co sprawia, że lasy na Bornholmie są pełne tych smacznych darów natury, czekających na turystów. Warto zabrać ze sobą koszyk i podczas rowerowej wycieczki zebrać trochę grzybów na kolację.
Chociaż większość kempingów na Bornholmie zamyka się do połowy września, nie oznacza to, że brakuje miejsc do noclegu. W okresie posezonowym można znaleźć wiele komfortowych i niedrogich opcji zakwaterowania, od przytulnych pensjonatów po urokliwe domki wakacyjne. Dzięki temu, nawet poza sezonem, Bornholm pozostaje dostępnym i atrakcyjnym celem podróży.
Kulturalne wydarzenia i ceramika
Bornholm to nie tylko piękne krajobrazy i przyroda – wyspa ta ma również wiele do zaoferowania pod względem kulturalnym. Przełom lata i jesieni to okres, kiedy na wyspie odbywa się wiele wydarzeń, które przyciągają miłośników sztuki, muzyki i teatru. Jednym z najważniejszych jest Bornholmski Tydzień Kultury, który co roku odbywa się we wrześniu. W jego ramach organizowane są liczne koncerty, spektakle teatralne, projekcje filmowe oraz warsztaty artystyczne, które odbywają się w różnych zakątkach wyspy.
Jednym z najbardziej prestiżowych wydarzeń, które miało miejsce na Bornholmie, jest European Ceramic Context – festiwal, który co dwa lata gromadzi na wyspie najlepszych ceramików z całej Europy. Wybór Bornholmu na miejsce tego międzynarodowego festiwalu nie jest przypadkowy. Wyspa od dawna słynie z produkcji ceramiki, a liczba pracowni ceramicznych na Bornholmie jest imponująca. Festiwal ten to nie tylko wystawy i prezentacje, ale również okazja do spotkania z artystami, którzy dzielą się swoimi umiejętnościami i pasją do tego rzemiosła. Bornholm, z jego długą tradycją ceramiki, jest idealnym miejscem do odkrywania tej dziedziny sztuki.
Warto również wspomnieć, że przez całą jesień i zimę większość muzeów na Bornholmie pozostaje otwarta, oferując turystom możliwość poznania historii i kultury wyspy. Szczególnie godne uwagi jest Bornholmskie Muzeum Sztuki w Helligdommen, które prezentuje imponującą kolekcję dzieł sztuki, a także Muzeum Bornholmu w Ronne, gdzie można zobaczyć m.in. pamiątki z okresu radzieckiej okupacji wyspy, starogermańskie złote figurki Guldgubber oraz słynną kolekcję bornholmskich zegarów. Miłośnicy ceramiki powinni koniecznie odwiedzić Hjorths Fabrik w Ronne, działające muzeum ceramiki, które pozwala na podglądanie pracy ceramików na żywo.
Edukacja i rozrywka dla młodzieży
Bornholm to nie tylko miejsce dla dorosłych turystów. Od momentu otwarcia centrum przyrodniczo-edukacyjnego NaturBornholm w 2000 roku, wyspa stała się popularnym celem wycieczek szkolnych. NaturBornholm to jedyne tego typu centrum w całym regionie bałtyckim, oferujące unikalne połączenie edukacji i rozrywki. Młodzież szkolna, szczególnie z polskiego Wybrzeża, coraz częściej wybiera się na wycieczki do tego niezwykłego miejsca.
Centrum NaturBornholm stawia na edukację poprzez interaktywne zabawy, eksperymenty i techniki multimedialne, co czyni naukę fascynującym doświadczeniem. W różnych salach centrum uczniowie mogą poznać historię naturalną Bornholmu, odkryć tajemnice fauny i flory wyspy, a także zrozumieć zagadnienia związane z ochroną środowiska. Dzięki interaktywnym wystawom, młodzi ludzie mogą samodzielnie wywołać trzęsienia ziemi, symulować ruchy skorupy ziemskiej i obserwować powstawanie różnych form geologicznych.
Takie podejście do edukacji sprawia, że nauka staje się nie tylko przyswajaniem wiedzy, ale także ekscytującą przygodą. Zajęcia w NaturBornholm są często prowadzone przez wyspecjalizowanych przewodników, którzy potrafią zainteresować nawet najbardziej wymagającą młodzież. Dzięki temu, wycieczka na Bornholm staje się niezapomnianym doświadczeniem, które łączy naukę z zabawą.
Smaki Bornholmu
Kulinarne doznania to kolejny powód, dla którego warto odwiedzić Bornholm poza sezonem. Wyspa słynie ze swoich wędzarni, gdzie można spróbować znanych bornholmerów – wędzonych śledzi serwowanych w różnych kombinacjach, które są nieodłącznym elementem lokalnej kuchni. Wędzone ryby, zwłaszcza śledzie, to specjalność Bornholmu, a ich smak jest wyjątkowy dzięki tradycyjnym metodom wędzenia, które od wieków są tu praktykowane.
Jednak Bornholm to nie tylko wędzarnie. Wizyta na wyspie to również okazja do odkrycia mniej znanych, ale równie interesujących smaków. Na przykład, winnice na Bornholmie oferują unikalną atrakcję – możliwość degustacji lokalnego wina, które jest produkowane w niewielkich ilościach, ale za to z wielką pasją i dbałością o jakość. Wizyta w winnicy to nie tylko degustacja, ale także możliwość zobaczenia na własne oczy procesu produkcji wina, od winorośli po butelkę.
Jeśli odwiedzisz Bornholm w połowie października, możesz mieć szczęście uczestniczyć w winobraniu, które kończy się tradycyjną biesiadą. To wyjątkowa okazja do poznania lokalnej kultury i wzięcia udziału w radosnym święcie, które jest ważnym wydarzeniem dla lokalnej społeczności.
Na Bornholmie warto również odwiedzić małe, lokalne browary i manufaktury, które produkują znakomite piwa, cukierki i czekoladki. W Svaneke, jednym z najbardziej urokliwych miasteczek na wyspie, znajduje się browar, który produkuje niepasteryzowane piwo o wyjątkowym smaku. Browar jest jednocześnie restauracją, gdzie można spróbować wszystkich gatunków piwa, jakie powstają na miejscu. Z kolei w Gudhjem i Snogebak można podglądać proces produkcji karmelków i czekoladek, które są prawdziwą ucztą dla podniebienia.
Podróż na wyspę
Dotarcie na Bornholm jest łatwe i wygodne, niezależnie od pory roku. Chociaż latem połączenia promowe są częstsze, także poza sezonem można bez problemu dostać się na wyspę. Najpopularniejszym i najwygodniejszym sposobem podróży jest skorzystanie z kombinowanego połączenia promowego oferowanego przez Polferries i BornholmsTrafikken. Podróż zaczyna się w Świnoujściu, skąd prom Polferries płynie do szwedzkiego portu Ystad. Tam następuje przesiadka na prom BornholmsTrafikken, który w ciągu kilku godzin dopływa do Ronne, głównego portu na Bornholmie.
Cała podróż trwa około ośmiu godzin, co pozwala na komfortowe dotarcie na wyspę. Co więcej, rezerwując bilet kombinowany, można uzyskać zniżkę na przejazd na odcinku Świnoujście – Ystad, co czyni tę opcję jeszcze bardziej atrakcyjną cenowo.
Alternatywnie, można wybrać połączenie z niemieckiej wyspy Rugia. Prom BornholmsTrafikken z portu Sassnitz do Ronne płynie tylko 3,5 godziny, co jest szybszą opcją dla tych, którzy wolą krótszą podróż. Jednak warto pamiętać, że w okresie posezonowym warunki pogodowe mogą wpłynąć na regularność rejsów, dlatego zawsze warto sprawdzić prognozę przed podróżą.
Jeszcze inną opcją są rejsy pasażerskie z Kołobrzegu do Nexo na Bornholmie, organizowane przez Kołobrzeską Żeglugę Pasażerską. Choć te rejsy trwają nieco dłużej – około 4,5 godziny w jedną stronę – stanowią interesującą alternatywę dla osób, które chcą uniknąć podróży samochodem. Niestety, ta opcja jest uzależniona od warunków pogodowych, co może stanowić wyzwanie w okresie jesiennym i zimowym.
Tak czy inaczej, Bornholm, niezależnie od pory roku, oferuje bogatą paletę atrakcji dla każdego turysty. Jego unikalny klimat, bogata kultura, wspaniała przyroda i gościnni mieszkańcy sprawiają, że warto tu przyjechać nie tylko latem, ale także wtedy, gdy wyspa ukazuje swoje mniej znane, lecz równie fascynujące oblicze.
